لمینت های سرامیکی، در کدام موارد درمان مناسب است ؟

         لمینت های سرامیکی یا ونیرهای سرامیکی، در کدام موارد درمان مناسبند ؟

ونیرهای سرامیکی یا همان لمینت ها در مواقعی که خواسته ها و انتظارات زیبایی بیمار بالا باشد کاربرد دارند. این ونیرها در سالهای اخیر به صورت گسترده به عنوان یکی از ایده ال ترین طرح درمان ها در دندانپزشکی زیبایی مورد قبول واقع شده اند. لمینت ها لایه نازکی از سرامیک هستند که برای پوشاندن دندان های تغییر رنگ یافته یا تغییر شکل داده و مرتب کردن دندان های از قبل ترمیم شده به کار می روند. همچنین در مقایسه با روکش های تمام سرامیک ، لمینت ونیرها نیاز به برداشتن میزان بسیار کمتری از بافت دندان دارند. و درصورت نیاز، تراشی در حد چند دهم میلیمتر در سطح دندان انجام می شود. از آغاز معرفی ونیرهای سرامیکی پیشرفت ها و بهبودهای اساسی  هم در تکنیک و هم در مواد سازنده آنها حاصل شده است. تحقیقات کلینیکی طولانی‌مدت متعددی, ماندگاری عالی ونیرهای سرامیکی را تایید کرده‌اند. همچنین خصوصیات رنگی سرامیک های مدرن نمایی شفاف و زنده را ایجاد می کند که سبب زیبایی فوق العاده ی ونیر های سرامیکی می گردد. لمینت های سرامیکی در مقایسه با کامپوزیت ونیرها مقاومت بسیار بیشتری به سایش و رنگ گرفتگی دارند و به خوبی با محیط دهان سازگارند.

 

 

 

مباحث مطرح شده در این مقاله : 

 

در کدام موارد لمینت های سرامیکی گزینه ی درمانی مناسب محسوب می شوند ؟ 

در کدام موارد نمی توان از لمینت ونیر استفاده کرد ؟

مزایای لمینت های سرامیکی 

معایب لمینت های سرامیکی

مراحل انجام درمان لمینت به چه ترتیب است ؟

چطور لمینت ها با ضخامت کمی که دارند دچار شکستگی نمی شوند ؟

لمینت های بدون تراش 

لمینت تک دندان

لمینت های چند تایی

طول عمر لمینت ها معمولا چند سال است ؟

خارج کردن لمینت

مراقبت از لمینت

 

در کدام موارد لمینت های سرامیکی گزینه ی درمانی مناسب محسوب می شوند ؟

• تغییر رنگ های خارجی دندان که با بلیچینگ از بین نمی روند

• تغییر رنگ های داخلی ناشی از:

• بالا رفتن سن

•  ساییده شدن دندان ناشی از عوامل مکانیکی و شیمیایی

•  نقایص رشدی و تکاملی مینایی

• فلوئوروزیس

•  تغییر رنگ ناشی از مصرف تتراسایکلین

• تغییر رنگ دندان های درمان ریشه شده که در مقابل بلیچینگ مقاوم هستند

• تصحیح شکل دندان هایی که فرم آناتومیک صحیح ندارند مانند دندان های ثنایای دوم

• ترمیم لبه شکسته دندان های قدامی

• بستن فاصله بین دندان ها

• افرادی که به دلایل مختلف از جمله بهداشت دهانی ضعیف در معرض خطر بالای پوسیدگی قرار دارند. در این موارد ابتدا باید پوسیدگی ها تحت درمان قرار گرفته و کنترل شوند و سپس درمان لمینت انجام شود.

• در دندان‌هایی که لثه ها و بافت های اطراف آن در وضعیت سلامتی قرار ندارند. در این حالت اولویت با درمان لثه ها و بافت پریودنتال است و پس از برقراری سلامتی است که می توان به لمینت برای زیبایی بیشتر فکر کرد.

• در  دندان های بسیار نامرتب ( مانند دندان‌های چرخیده یا روی هم افتاده) ، ابتدا باید درمان ارتودنسی انجام شود و سپس از لمینت  برای زیبایی بیشتر بهره برد.

• در بیماران با مشکل دیپ بایت که در واقع همپوشانی زیاد دندان های پیشین است، به دلیل نیروهای جویدن نامناسب ممکن است  شکستگی  ونیرهای سرامیکی ایجاد شود. از این رو ابتدا باید مشکل درمان شده و سپس لمینت ونیر بکار رود.

در کدام موارد نمی توان از لمینت ونیر استفاده کرد ؟ [02' 02'/]

از آنجا که لمینت ها بیشترین باند را با مینای دندان برقرار می کنند، زمانی که مینای کافی جهت باند یا اتصال لمینت ها به دندان وجود ندارد بهتر است گزینه ها ی درمانی دیگری را جایگزین نمود، مانند موارد زیر:

• زمانی که دندان ها دچار تحلیل لثه هستند.

• در مواردی که تراش دندان ها باید تا زیر لثه ادامه پیدا کند.

• در صورت وجود پوسیدگی های بین دندانی وسیع و متعدد که میزان زیادی از سطح مینای دندان که برای باند لازم است کم می شود و حتی پس از حذف پوسیدگی ها و انجام ترمیم های کامپوزیتی، باز هم باند لمینت ها به این ترمیم ها باندی قوی نخواهد بود.

• در صورت وجود سایش های شدید بر روی دندان ها، ممکن است اجبار استفاده از انواع روکش ها جایگزین امکان کاربرد لمینت ها شود.

مزایای لمینت های سرامیکی :[03' 03'/]

• حفظ ساختار دندان، در لمینت ها تنها حدود 0.3 تا 0.7 میلی متر از یک سطح دندان تراش داده میشود که در مقایسه با انواع مختلف روکش ها که تراش دور تا دور دندان ها انجام شده و بین 1 تا 2 میلی متر از بافت دندان برداشته می شود، درمانی بسیار محافظه کارانه تر محسوب می گردد.

• به دلیل این عمق تراش کم و محدود به مینا معمولاً نیازی به تزریق بی حسی نمی باشد.

• زیبایی طبیعی، در لمینت های سرامیکی انعکاس و عبور نور شبیه به دندان های طبیعی می باشد.

• مقاوم در برابر رنگ پذیری، در مواردی مانند مصرف بالای چای و قهوه در طول روز و یا مصرف سیگار دچار تغییر رنگ نمی شوند.

• باند یا اتصال شیمیایی قوی به دندان و مقاومت دربرابر نفوذ مایعات

• سازگاری زیستی خیلی خوب، لثه ها با سرامیک ها سازگار بوده و آن ها را به خوبی تحمل می کنند، در نتیجه در صورت بهداشت دهان مناسب، لثه ها پس از درمان لمینت کاملا سالم و نرمال خواهند بود.

• مقاومت خوب در برابر سایش

معایب لمینت های سرامیکی :[04' 04'/]

• امکان ترک خوردگی و شکستگی

• عدم راحتی انجام تغییر و تعمیرات پس از اتصال به دندان

• هزینه بالاتر و گران تر بودن نسبت به ونیرهای کامپوزیتی

• حساس به تکنیک بوده و مهارت دندانپزشک بسیار موثر است (تراش دندان باید بسیار دقیق انجام شود)

مراحل انجام درمان لمینت به چه ترتیب است ؟[05' 05'/]

   1- تشخیص و طرح درمان:

تصاویر ذهنی بیمار از لبخندی که خواهان آنست در اولین جلسه ملاقات و مصاحبه با بیمار باید مد نظر قرار بگیرد. همچنین ارزیابی های صورتی و دندانی که به همان اندازه تکنیک و مواد به کار رفته در طرح درمان های زیبایی اهمیت دارند، باید به دقت انجام شوند. زمانی که طرح درمان زیبایی، ترمیم دندان ها در منطقه زیبایی صورت را هم شامل میشود، نه تنها باید به شکل و رنگ دندان ها توجه کرد بلکه همچنین شکل صورت و لبها, خط لبی فک فوقانی و تحتانی و همچنین رنگ پوست نیز باید مورد توجه واقع شود. دندان ها می توانند برای تأکید بر یک خصوصیت مثبت زیبایی یا پوشاندن یک ویژگی نازیبا در چهره به کار بروند، به عنوان مثال بیماری که صورت باریک دارد ممکن است که دندان های باریک و بلند برای همخوانی با چهره بخواهد یا دندان‌های کوتاهتر و گردتر برای کوتاهتر بنظر آمدن چهره را ترجیح دهد. همچنین مهم است که رنگ پوست و هارمونی آن با رنگ دندان ها نیز مورد ارزیابی قرار بگیرد به ویژه زمانی که احتمال تغییر آن در طول زمان وجود دارد. برای مثال اگر لمینت سرامیکی در طرح درمان یک بیمار سفید پوست که خیلی برنزه شده استفاده می شود، مدت زمان و تمایل بیمار به نگهداری و حفظ پوست برنزه قبل از انتخاب رنگ دندان باید مورد توجه قرار گیرد. اگر تیرگی پوست موقتی است و رنگ پوست به حالت روشن اصلی بر خواهد گشت، تاثیر قابل توجهی بر تصمیم گیری در انتخاب رنگ لمینت دارد، ونیرهایی که در مقابل پوست برنزه، روشن و بسیار سفید به چشم می آیند با برگشت رنگ پوست به روشنی اولیه زرد و کمتر درخشان به نظر خواهند رسید. برای نیل به نتایج عالی تمامی موارد کنار هم در طرح درمان زیبایی باید مد نظر قرار بگیرند.

   2- تراش و قالبگیری دندان ها:

• تراش دندان ها: در تراش دندان ها نکته ای که حائز اهمیت است انجام حدلقل تراش مورد نیاز بر روی دندان ها است که باید با دقت و ظرافت در نظر گرفته شده و اجرا گردد. تراش ناکافی باعث می‌شود که لمینت برجسته و حجیم به نظر برسد یا اینکه لمینت خیلی نازک ساخته شود و تغییر رنگ دندان را پوشش ندهد. و تراش زیاد موجب حذف مینا در بعضی نواحی و کاهش باند لمینت به دندان می شود.

• تعیین رنگ: با استفاده از راهنمای رنگ، رنگ نهایی لمینت ها بر اساس رنگ پایه ی دندان ها و همچنین با لحاظ کردن نظر و سلیقه ی خود شخص انتخاب می شود. ممکن است ار چند رنگ با شفافیت های مختلف برای ساخت لمینت استفاده شود.

• قالبگیری: پس از تکمیل تراش، از دندان ها و لثه های اطراف آن ها قالب تهیه شده و جهت ساخت لمینت ها به لابراتوار فرستاده می شود.

 

   3- قرار دادن لمینت ها:

• پس از آماده شدن ونیرهای سرامیکی در لابراتوار، دندانپزشک لمینت ها را تک به تک بر روی دندان ها امتحان می کند. حین این روند، چگونگی نشست کامل لمینت ها بر روی دندان ها و تطابق کامل لبه ها ی آن ها ارزیابی می شود.

• مرحله ی بعدی چک کردن رنگ لمینت هاست. لمینت ها با رنگ انتخاب شده ساخته شده اند، اما از آنجایی که به دلیل ضخامت اندکی که دارندشفاف یا ترانسلوسنت هستند، با چسب ها یا سمان های مخصوص که محلول در آب هستند ودقیقا رنگ سمان نهایی را دارند بر روی دندان ها قرار داده می شوند. به این صورت لمینت ها همان رنگی را که پس از باند دائمی به دندان ها خواهند داشت را نشان می دهند. رنگ لمینت ها  بررسی می شود. اگر رنگ قابل قبول بوده و نظر بیمار را نیز تامین می کند، در مرحله بعد آماده سازی لمینت ها آغاز می شود.

• بهتر است آماده سازی سطح داخلی لمینت ها توسط دندانپزشک و نه لابراتوار انجام شود تا مراحل کار و زمان بندی آن ها با دقت رعایت شود و باند قوی تر و مستحکم تری حاصل گردد.

• پس از انجام مراحل متعدد آماده سازی لمینت ها و همچنین سطوح دندان ها، سمان رزینی در سطح داخلی لمینت ها قرار گرفته و روی دندان ها نشانده می شوند. سپس اضافات سمان برداشته شده و نوردهی با دستگاه لایت کیور به منظور سخت شدن کامل سمان رزینی انجام می شود.

چطور لمینت ها با ضخامت کمی که دارند دچار شکستگی نمی شوند ؟[06' 06'/]

سرامیک ها موادی شکننده هستند و در مقابل نیروهای فشاری و خمشی مقاومت کمی دارند. لمینت ها ی سرامیکی در ضخامت های اندکی که ساخته می شوند تا زمانی که بر روی دندان ها باند نشده اند، بسیار شکننده هستند. اما زمانی که لمینت ها بوسیله ی ماده ای حدواسط به نام سمان رزینی بر روی دندان باند شده و می چسبند، بوسیله ی بافت زیرین ساپورت شده و حمایت می شوند. در این حالت نیروهایی که به لمینت ها وارد می شود، از آن ها عبور می کنند و در واقع این ساختار دندانی مستحکم و قوی زیر لمینت هاست که نیروهای وارده را تحمل می کند.

لمینت های بدون تراش :[07' 07'/]

از مواردی که جدیداً مورد توجه قرار گرفته  قرار دادن لمینت های سرامیکی روی دندان بدون تراش می باشد. این ایده « لمینت بدون تراش» ممکن است ظاهراً خوشایند به نظر برسد اما در صورتی که بیمار و دندان مورد نظر مناسب انتخاب نشده باشد موجب ایجاد مشکلات بیشتری در آینده خواهد شد.  در حالتی که دندان مورد نظر  به مقدار خیلی کمی از محل اصلی خود عقب تر قرار گرفته یا فضای بین دندانی مشاهده می شود یا زمانی که فضای باز در لبه دندان‌های قدامی (جلویی) وجود دارد میتوان ونیر های بدون تراش را بکار برد، اما معمولا ونیر های بدون تراش با مشکل همراهند: اولا این که لمینت های بدون تراش ذاتاً نازک‌تر ساخته می شوند و به همین دلیل شکننده تر هستند بویژه در جلسه امتحان لمینت. دوما دسترسی به نواحی بین دندانی برای انجام یک پالیش و فینیش مناسب در لمینت های بدون تراش مشکل است. و سوم، همانطور که قبلاً اشاره شد در صورتی که دندان مناسب انتخاب نشود و دندان در محل نرمال خود قرار داشته باشد لمینت ساخته شده برجسته و حجیم به نظر خواهد آمد. اینگونه ونیرها نه تنها زیبا نیستند بلکه باعث تغییر رنگ بافت لثه نیز می‌شوند. به همین دلایل در اکثر موارد تراش محافظه‌کارانه محدود به مینا در حد چند دهم میلیمتر برای تعبیه ی لمینت های سرامیکی توصیه می شود.

لمینت تک دندان :[08' 08'/]

گاه تنها یک دندان به دلیل مشکل فرم یا رنگ نیاز به درمان لمینت دارد. دستیابی به تطابق کامل رنگ در یک لمینت دندان پیشین در صورتی که در مجاورت دندانی با رنگ طبیعی قرار گرفته بسیار مشکل است. به دلیل ضخامت اندک لمینت های سرامیکی، رنگ سمان چسباننده بر روی رنگ نهایی لمینت ها اثرگذار است. بنابراین دندان پزشک می‌تواند با تغییر رنگ سمان چسباننده ی لمینت، رنگ آن را تا حدی کنترل کند.

لمینت های چند تایی :[09' 09'/]

وقتی دندان پزشک این انتخاب را دارد که چندین دندان قدامی یا پیشین را با هم لمینت کند، مشکل تطابق رنگ به حداقل می رسد. به همین دلیل دستیابی به نتایج زیبایی ایده آل وقتی که ۲ یا ۴ یا ۶ یا ۸ لمینت روی دندان ها قرار داده می شوند، امکان پذیرتر است. موردی که معمولاً انتخاب می شود قرار دادن شش لمینت از دندان نیش تا نیش فک بالا می باشد.  زمانی که ونیرها برای پوشش چهار دندان ثنایای پیشین در نظر گرفته می شوند اما هیچ نیاز زیبایی یا کاربردی برای لمینت دندان های نیش وجود ندارد، در صورتی که دندان های نیش لمینت نشوند نتایج زیبایی بهتری حاصل خواهد شد. و در صورتی که به هنگام لبخند، خط لبخند دندان های خلفی یا عقبی را نیز شامل می شود،  لمینت کردن یک و یا دو عدد از دندان های خلفی علاوه بر لمینت دندان های نیش را نیز میتوان مد نظر قرار داد.

طول عمر لمینت ها معمولا چند سال است ؟[10' 10'/]

طول عمر لمینت ها ی سرامیکی به روش ها و میزان مراقبت از آن ها بستگی دارد . دندان هایی که بر روی آن ها لمینت قرار گرفته اند مانند دیگر دندان ها در صورت وجود پلاک میکروبی مستعد دچار شدن به پوسیدگی و بیماری های لثه هستند. در نتیجه رعایت بهداشت دهان مناسب نقش تعیین کننده ای در ماندگاری طولانی مدت لمینت ها دارد.

خارج کردن لمینت :[11' 11'/]

درآوردن پرسلن های سرامیکی زمان بر و مشکل بوده و عملی حساس به تکنیک  به شمار می رود. مخصوصاً اگر دندان زیر لمینت رنگ روشنی داشته و تشخیص رنگ آن از لمینت مشکل باشد، برش و خارج ساختن آن بدون آسیب به ساختار دندان مهارت بالایی طلب می کند.

مراقبت از لمینت :[12' 12'/]

•  پرهیز از وارد کردن نیروی سنگین بر دندان ها:

به منظور ماندگاری طولانی تر لمینت ها باید از اعمال نیروهای سنگین و مستقیم بر آن ها خودداری کرد. به این معنا که عاداتی مانند: جویدن ناخن، بین دندان قرار دادن اجسام سخت مانند گیره ی سر و خوردن یخ باید کنار گذاشته شوند و از گاز زدن مواد خوراکی سفت مانند هویج خام و غیره باید اجتناب گردد.

•  کنترل سایش شدید دندان ها بر هم:

دندان قروچه یا براکسیزم نیرویی بسیار بالاتر از نیروی معمول جویدن بر دندان ها وارد می کند و در نتیجه لمینت ها را در خطر شکستگی قرار می دهد. در تحقیقی که در سال 2012  انجام شد، این ریسک شکستگی تا هشت برابر بیشتر ارزیابی شده است. بعضی از افراد شاید قادر باشند که براکسیزم خود را به نحو موفقیت آمیزی در طول روز کنترل کنند، اما در حین خواب این عمل غیرممکن است. در نتیجه چنین افرادی نیاز به استفاده از نایت گارد در طول شب دارند تا فشار و استرس وارده به لمینت ها به حداقل میزان رسیده و ماندگاری آن ها طولانی تر گردد.

•  محدود کردن مصرف مواد دارای رنگدانه:

مورد دیگری که بر کیفیت زیبایی لمینت ها اثرگذار است، نوعی از رنگ پذیری به نام رنگ پذیری لبه ای است. با اینکه لمینت ها از سرامیک ساخته می شوند و در مقابل رنگ پذیری کاملا مقاوم هستند، اما آن ها با سمانی که رزینی بوده و قابلیت تغییر رنگ را دارد به دندان ها چسبیده می شوند. در نتیجه اگر سمان حدواسط بین دندان و لمینت دچار تغییر رنگ شود، در لبه های ونیر ها این تغییر رنگ قابل مشاهده خواهد بود. دو راه حل برای پیشگیری از این مشکل وجود دارد:

1 – بهداشت دهان مناسب و حذف کامل پلاک میکروبی

2 – به حداقل رساندن مصرف موادی که تغییر رنگ خارجی بر روی دندان ها ایجاد می کنند مانند مصرف سیگار و مایعاتی چون چای، قهوه و نوشابه های رنگی

•  به حداقل رساندن مصرف مواد با حرارت های بسیار بالا و پایین:

قرار گرفتن ونیر سرامیکی بر روی دندان ساندویچی از سه ماده ی مختلف ایجاد می کند: مینای سطح دندان، سمان چسباننده و ونیر سرامیکی هر کدام از این مواد در حرارت های مختلف به میزان متفاوتی منبسط و منقبض می شوند. در نتیجه بهتر است مصرف مواد بسیار گرم و یا بسیار سرد را محدود کرد تا با گذشت زمان ونیرهای سرامیکی به نقطه ای نرسند که دچار ترک و یا شکستگی شوند.

• کنترل عادات مخربی که موجب تحلیل لثه ی دندان های لمینت شده می شوند:

تحلیل لثه علتی است که بر طول عمر لمینت ها اثر دارد . در هنگام ساخت لمینت ها، لبه ی آن ها در حد لثه و یا به میزان بسیار کمی زیر لثه قرار می گیرند. اگر لثه ها دچار تحلیل شوند، هر چند عملکرد خود لمینت هیچ مشکلی نداشته باشد اما ظاهر ناخوشایند آن باعث می شود که نیاز به تعویض آن بوجود آید. تحلیل لثه می تواند به علل مختلفی مانند مسواک زدن با روش نادرست، مسواک زدن با فشار زیاد و یا حتی عاداتی مانند فشار دادن و یا سابیدن دندان ها بر هم ایجاد شود. دقت در رعایت اصول صحیح مسواک زدن و استفاده از نایت گارد عواملی موثر در پیشگیری از تحلیل لثه ها هستند.