بستن فاصله بین دندان ها، چه درمانی برای چه میزان فاصله ؟
به فاصلهی بین دندانهای پیشین که بیش از 0.5 میلیمتر باشد، دیاستم میگویند. دیاستم در زبان یونانی به معنای از هم جدا بودن و فاصله است. فاصلهای که ممکن است بین دندان ها در هر جایی از دهان به وجود بیاید، اما بیشتر در دندانهای قدامی بالایی و پایینی اتفاق میافتد. درصد وقوع این فاصله در بین دندان های قدامی بالا 14.8 و در بین دندان های قدامی پایین 1.6 است. با این که عده ای از افراد به فاصله بین دندان های خود عادت می کنند و نیازی به تغییر آن نمی بینند و عده ای دیگر فاصله بین دندان های جلویی خود را نشانه خوش شانسی می دانند و حاضر نیستند تغییری در آن ایجاد کنند، اما واقعیت آن است که تعداد بسیار بیشتری از افراد خواهان آنند که با بستن این فاصله ها و ایجاد تناسب بیشتر، زیبایی لبخند خود را ارتقاء دهند.
علل ایجاد کننده فاصله بین دندان ها کدامند؟
ژنتیک و تاریخچه فامیلی
فیزیولوژیک: دیاستم میانی و یا فاصله بین دندان های ثنایا در سن 6 سالگی به میزان 98%، در 11 سالگی 49% و در 12 تا 18 سالگی 7% مشاهده می شود.
بزرگ بودن زبان
فرنوم غیرنرمال (فرنوم محل چسبندگی عضلات لب به فک بالاست که می توان آن را از داخل لب بالا لمس کرد)
کم بودن تعداد دندان ها به طور مادرزادی
میکرودنشیا (کوچک بودن اندازه دندان ها)
ماکروگناتیا (بزرگ بودن اندازه فکین)
دندان های ثنایای کناری که فرمی کوچک و غیرنرمال دارند (peg-shaped lateral)
عادات، عادات زیر سبب ایجاد فاصله بین دندان های ثنایا می شوند:
Thumb sucking یا مکیدن انگشت
Tongue thrusting که به معنای جلو آوردن زبان و اعمال فشار بر دندان های جلو به هنگام بلع است.
مشکلات پریودنتال:
چرا باید علت ایجاد کننده فاصله بین دندان ها را بدانیم؟
قبل از هر اقدام درمانی، ابتدا باید علت ایجاد کننده ی دیاستم مورد بررسی قرار گیرد. در غیر این صورت این امکان وجود دارد که مجددا این فاصله بین دندان ها ظاهر شود. به عنوان مثال فواصلی که در اثر بیماری پریودنتال بوجود آمده اند، ابتدا نیاز به درمان های پریودنتال توسط پریودنتیست دارند و سپس در مرحله ی بعد است که بستن فاصله ها و درمان زیبایی انجام می شود. و یا در مواردی که فرنوم های غیرنرمال و چسبنده وجود دارد، در صورتی که بدون جراحی و برداشت این فرنوم ها فاصله بین دندان ها بسته شود، امکان این که فرنوم فشار آورده و مجددا بین دندان ها فاصله ایجادشود وجود دارد. مورد دیگری که می توان به آن اشاره داشت زمانی است که عادات بوجودآورنده فاصله ها همچنان ادامه دارند. در این موارد بستن فاصله ها با هر روش درمانی اتلاف وقت و تحمیل کردن هزینه به فرد است. با تشخیص علت ایجادکننده فاصله بین دندان ها، می توان روش درمانی صحیح را انتخاب کرد. این انتخاب شامل هر تکنیک و روشی که باشد، می توان اطمینان داشت که ماندگاری درمان را در پی خواهد داشت.جهت بستن فاصله بین دندان ها از چه روش های درمانی استفاده می شود؟
درمان ارتودنسی:
زمانی که فاصله بین دندان های جلو بیش از 2 میلیمتر است. در این حالت اگر از درمان های ترمیمی استفاده شود، نسبت طول به عرض دندان ها نامتناسب شده و نسبت طلایی که یکی از اصول طراحی لبخند است به هم می ریزد.
هنگامی که اندازه دندان ها به طور مادرزادی بزرگ است، با درمان های ترمیمی دندان ها بزرگ تر و حجیم تر شده و از تناسب خارج می شوند. در این موارد روش ارتودنسی درمان انتخابی است.
در افرادی که علاوه بر وجود فاصله بین دندان ها، به دلایل مختلف مانند: غیر قرینه بودن فضای بین دندان ها، دندان های بیرون زده، انحراف میدلاین (خط وسط دندان های ثنایا) نیاز به درمان ارتودنسی دارند.
محافظه کارانه ترین درمان است.
بدون هیچ تغییری در دندان ها، تنها با حرکت دادن و هدایت صحیح آن ها، فاصله بین دندان ها بسته می شود.
نیازمند زمان طولانی است.
هزینه ی بالاتری نسبت به درمان های ترمیمی دارد.
درمان های ترمیمی و زیبایی:
لمینت های سرامیکی:
شفاف و طبیعی بودن نمای دندان ها
عدم رنگ پذیری سرامیک موجب می شود که رنگ لمینت های سرامیکی در طول زمان ثابت باقی بماند.
می توان همزمان با بستن فاصله ها، اصلاح طرح لبخند را انجام داد.
به علت اضافه شدن هزینه لابراتوار، هزینه ی این درمان بالاتر از درمان کامپوزیت است.
در بسیاری از موارد نیاز به تراش دندان ها است، هر چند این تراش بسیار مختصر و در حد چند دهم میلیمتر است.
2.درمان کامپوزیت:
با بهبود خصوصیات فیزیکی و مکانیکی کامپوزیت ها، این روش به یکی از رایج ترین درمان ها جهت بستن فاصله بین دندان ها تبدیل شده است. خصوصا زمانی که دیاستم میانی بین دو دندان ثنایا وجود داشته باشد. از آنجایی که نقطه قوت این روش درمانی در محافظه کارانه بودن آن است بهتر است زمانی به عنوان طرح درمان نهایی انتخاب شود که دندان ها از نظر رنگ و فرم قابل قبول و حداقل قابل پذیرش توسط خودِ فرد هستند. در این حالت کامپوزیت ها را می توان تنها بین دندان ها و به صورت پارسیل کامپوزیت ونیر قرار داد و از پوشانده شدن مینای سطح خارجی دندان با کامپوزیت پرهیز کرد.همچنین در مواردی که فرم و ترتیب قرار گرفتن دندان ها مناسب است، اما رنگ دلخواه وجود ندارد، می توان ابتدا سفید کردن دندان ها را به کمک یکی از روش های بلیچینگ ( بلیچینگ در مطب، بلیچینگ در منزل و بلیچینگ با لیزر ) انجام داد. سپس با درمان کامپوزیت، به طورکاملا محافظه کارانه اقدام به بستن فاصله بین دندان ها نمود.
مزایا:
هزینه ی پایین تری نسبت به روش های درمانی دیگر دارد.
این امکان وجود دارد که در یک جلسه درمان انجام شود.
در این درمان دندان ها به هیچ وجه تراش نمی خورند.
درمان کامپوزیت بدون پوشانده شدن کامل مینا و کاملا محافظه کارانه قابل اجرا است.
معایب:
نیاز به پالیش های دوره ای جهت ثبات رنگ دارد.
هنگامی که دندان ها تحت استرس و نیروی زیاد قرار دارند، درمانی مناسب محسوب نمی گردد.
در افرادی که براکسیزم یا دندان قروچه دارند و یا کسانی که عاداتی مانند ناخن جویدن دارند، احتمال شکست درمان کامپوزیت وجود دارد.